Młodzi rodzice, na starcie, muszą się nauczyć wielu rzeczy w kwestii opieki i wychowania dziecka. Nie tylko karmienia, przewijania, usypiania, ubierania, zabawy itp. Przede wszystkim muszą opanować umiejętność komunikowania się z dzieckiem i odczytywania jego potrzeb. Nie każdego „nie” bądź nie każdy płacz oznacza to samo. Co więcej, u dzieci do 1 roku życia, istnieje tak wiele odmian płaczu, i każdy z nich oznacza inną niezaspokojoną potrzebę. Również w późniejszych latach życia dziecka, ważna jest dobra komunikacja i odczytywanie niewerbalnych sygnałów płynących od dziecka, które sygnalizują rodzicom, że dziecko przeżywa trudne chwile. Najtrudniejszymi momentami rodzicielstwa są sytuacje nieuzasadnionej, nagłej i gwałtownej złości dziecka, która spada na rodziców jaki grom z jasnego nieba i nawet rodziców o anielskim usposobieniu, potrafi doprowadzić do furii.

Jak sobie radzić ze złością dziecka?

Jak sobie radzić z własnymi emocjami, frustracją i irytacją na małego złośnika?

Jak osiągnąć spokój w trudnych sytuacjach?

Adekwatna i skuteczna reakcja na napad złości u dziecka to dla wielu rodziców niezwykle trudne zadanie. Zazwyczaj rodzic chce, aby histeria dziecka skończyła się jak najszybciej, tym bardziej jeśli nastąpiła ona w miejscu publicznym. Obawa przed oceną ze strony osób postronnym jeszcze bardziej powoduje, ze rodzice reagują chaotycznie i niespójnie. Jeśli nasz maluch, po pierwszej próbie uspokojenia go, jeszcze bardziej zaczyna krzyczeć, płakać i rzucać się po podłodze, cierpliwość rodziców dochodzi do punktu, w którym racjonalne myślenie zamienia się w emocjonalne a emocje malucha przechodzą na rodzica.

Drogi rodzicu!

Pamiętaj, że każdy ma prawo odczuwać wszystkie emocje, Twoje dziecko również. Zaakceptuj fakt, że twoje dziecko bywa złe, że raz cieszy się i raduje a innym razem jest smutne i pęka ze złości. Czy pamiętasz jak sam się ostatnio wkurzyłeś na kolegę z pracy, kierowcę jadącego przed Tobą samochodu, swoją żonę lub męża? Różnica w przeżywaniu emocji tzw. negatywnych, między dorosłymi a dziećmi, jest taka, że dorośli w procesie dorastania przyswoili techniki radzenia sobie ze złością, frustracją i lękiem. Dorosły, zazwyczaj potrafi kontrolować swoje emocje. Dzieci takich umiejętności nie mają, dzieci nie posiadają zdolności do kontrolowania emocji. A Ty, drogi rodzicu, musisz swoje dziecko tego nauczyć.

Złość jest emocją, potrzebną w życiu jak każda inna i jak każda inna dostarcza nam informacji o naszym aktualnym stanie emocjonalnym. Złość informuje nas o odczuwanym dyskomforcie.  Pozwala nam na stawianie granic innym osobom, pozwala na określenie tego co nam się podoba i z czym czujemy się dobrze a co wywołuje w nas poczucie niepokoju, lęku. Złość wyzwala siłę i energię do działania, gdy chcemy coś w życiu zmienić. Informuje nas, gdy zagrożone jest nasze bezpieczeństwo, szacunek do samego siebie i potrzebę obrony własnej przestrzeni.

Pamiętaj, że pozwolenie dziecku na odczuwanie i wyrażanie złości, nie oznacza naszej akceptacji jego zachowań, które pojawiają się pod jej wpływem.

Jak pomóc dziecku w przeżywaniu trudnych emocji, jak np. złość?

➔ Rozmawiaj dużo z dzieckiem o emocjach – nawet w codziennych sytuacjach opisuj swoje uczucia, pytaj co dziecko czuje, nie tylko w sytuacji trudnych emocjonalnie ale również w sytuacjach pozytywnych, kiedy dziecko się raduje. Najważniejsza jest nauka rozpoznawania i nazywania własnych stanów emocjonalnych. Gdy następnym razem dziecko poczuje daną emocję, będzie wiedziało jak ją nazwać, zakomunikuje Ci co aktualnie odczuwa a Ty nie będziesz musiał się domyślać;

➔ Nazywaj uczucia dziecka i je odzwierciedlaj mówiąc np. „rozumiem, że jesteś zły, pewnie bardzo chciałeś mieć tą zabawkę bo Ci się podobała. Rozumiem, że gniewasz się na mnie, że nie mogę Ci jej kupić”;

➔ Mów dziecku o własnych uczuciach i podawaj ich przyczyny np. „Jestem dzisiaj zła, ponieważ nie udało mi się zrobić czegoś, na czym mi bardzo zależało”;

➔ podczas ataku złości, bądź przy dziecku, nie zostawiaj go samego w pokoju, nie czekaj aż sam poradzi sobie ze złością, usiądź przy nim, złap za rękę, przytul;

➔ rozmawiaj z dzieckiem o tym co się z nim działo, gdy atak złości minie i Twoje dziecko będzie spokojne; tylko wtedy gdy emocje u dziecka opadną, jest szansa, że ono usłyszy twoje słowa;

➔ rozmawiaj z dzieckiem na temat różnych sposobów radzenia sobie ze złością, ustal z dzieckiem jaki ono będzie miało sposób na swoje nerwy, sposób taki musi być zaakceptowany przez wszystkich członków rodziny;

➔ pamiętaj, że dziecko uczy się najwięcej od rodziców i to w jaki sposób Ty radzisz sobie z trudnymi emocjami jest przykładem dla Twojego dziecka. Jeśli dziecko widzi jak w złości krzyczysz, trzaskasz drzwiami możesz być pewien, drogi rodzicu, że zobaczysz swoje odzwierciedlenie w zachowaniu. Dlatego zastanów się nad własnymi metodami radzenia sobie ze złością i bądź dobrym przykładem dla swojego dziecka.

➔ Możesz bawić się z dzieckiem w różne gry dotyczące emocji np. malowanie swojej złości, dokańczanie zdań „Kiedy jestem zły to…”, „Smuci mnie…”Cieszy mnie…” itp., możesz wraz z dzieckiem omawiać sceny społeczne z książeczek i rozmawiać o uczuciach, które towarzyszom bohaterom bajek, wycinanie buziek i odczytywanie emocji, czytaj dziecku bajki terapeutyczne o radzeniu sobie z trudnymi emocjami i wiele wiele innych;

➔ Ważne jest abyś pozwolił dziecku na napadły złości i pozwolił mu wyładować negatywną energie w sposób w jaki ustaliliście, możecie również ustalić sobie miejsce, które będzie bezpieczne dla dziecka i dla mu swobodę wyrażania uczuć (może to być kącik złości, pokój kiepskiego dnia)

➔ stosuj wzmocnienia pozytywne – chwal i nagradzaj dziecko za każdym razem, gdy uda mu się w inny sposób niż poprzez agresywne zachowanie, rozwiązać problem

A co z Tobą drogi rodzicu? Jak Ty masz sobie poradzić ze swoją złością na złość Twojego dziecka?

Co robić gdy Twoje dziecko ma atak histerii, napady złości?

1.   Oddychaj 🙂 Spróbuj nie przenosić złości dziecka na siebie, to nie Ty jesteś zły tylko dziecko przeżywa trudną chwile, dziecko komunikuje Ci, że czegoś od Ciebie potrzebuje.

2.   W czasie gdy dziecko wycisza swoje emocje, również rób to Ty – to jest czas nie tylko dla Twojego dziecka ale również dla Ciebie. Wycisz się, zdystansuj, daj sobie czas na ochłonięcie.

3.   Nie odbieraj krzyku dziecka i płaczu jako działanie na złość Tobie lub przeciwko Tobie. Ten płacz i krzyk mają Ci zakomunikować to, czego dziecko nie potrafi powiedzieć.

4.   Mów do dziecka spokojnym głosem – nie dopuścisz w ten sposób do eskalacji złości zarówno u siebie jak i u dziecka.

5.   Oddychajcie razem – złapcie się za ręce i liczcie swoje głębokie oddechy 🙂

6.   Nie uspokajaj się na siłę, jeśli czujesz, że nie wytrzymasz (a masz do tego prawo, bo przecież Ty też się uczysz), poproś partnera o pomoc. Możesz w tym czasie wyjść z pokoju i wyciszyć się. Jednocześnie zapewniasz dziecku komfort, że nie pozostało samo, w trudnej dla niego sytuacji.

7.   Po rozmowie z dzieckiem i pozytywnym rozwiązaniu, zróbcie razem co co sprawi Wam radość.

            Radząc sobie z emocjami dziecka i z własną frustracją, budujesz specyficzną więź ze swoim dzieckiem. Dajesz mu tym samym poczucie, że może na Ciebie liczyć w trudnych chwilach, że gdy będzie potrzebowało pomocy, wie gdzie ma się udać i zawsze tą pomoc otrzyma.

Magdalena Kaczmarczyk

Psycholog dziecięcy, psychoterapeuta, pedagog, terapeuta systemowy, na co dzień pracuje z rodzinami i wspiera rodziców i nauczycieli w budowaniu empatycznych i konstruktywnych relacji z dziećmi, w pracy kieruje się nurtem porozumienia bez przemocy, rodzicielstwa bliskości i teorią uważności.